“Als er iets gebeurt dat je eigenlijk niet wilt, kan het een incident zijn.
Als het twee keer gebeurt, is het zaak om alert te zijn.
Als het drie keer gebeurt, gebeurt het waarschijnlijk ook vier, vijf, zes keer. Een patroon.”¹

Het begon zo goed: Een organisatie (publiek, nonprofit) die trainingen geeft zoekt contact. Enthousiast gesprek met een heel leuk mens. Ze hebben gehoord van mijn aanpak en willen dit aanbieden aan hun collega’s in de zorg om de hoge werkdruk beter het hoofd te kunnen bieden.

En ja, ik heb een lekker praktische methodiek waarmee je harde werkers kunt laten ervaren hoe zij zelfbewuster (=op basis van eigen behoeften en waarden, zonder de relatie met de omgeving op het spel te zetten) kunnen werken.

Een prachtige win-win! De opdrachtgever wil mijn training het liefst gisteren nog op haar site zetten.

Mijn eerste ergernis ontstaat als de vergoeding ter sprake komt. Die is minimaal. Huh? Ik hoef echt niet het onderste uit de kan, maar dit allerlaagste tarief voor een training heb ik al jaren geleden achter me gelaten. Daarbij: we zijn beiden overtuigd van mijn product en de eerder behaalde resultaten zijn heel goed: dus waarom geen eerlijke prijs? Het gesprek eindigt onbeslist.

Mijn tweede ergernis is dat de opdrachtgever erop staat dat een van haar medewerkers mee mag doen met een van mijn training/coachingbijeenkomsten. Gratis. Want ‘dat is normaal in onze wereld, dat wij meekijken met onze trainers’. Een korting dan? Nee. Het moet gratis en voor niks.
Nou geef ik vaak en graag iets weg – als ik dat passend vind. Niet omdat het afgedwongen wordt. En vanwaar die plotselinge twijfel aan het product? Het lijkt een voorwendsel om de training voor niks te krijgen. Maar alla, vooruit dan, als het zo belangrijk is: laat maar komen. Dan kan ik bewijzen dat ik mijn geld waard ben.

En dan:
Alarmbellen! Je ziet, onze enthousiaste relatie begint al scheurtjes te vertonen.

Geruststelling. Nog voordat de ‘gratis’ training is geweest, word ik gevraagd een dagdeel voor het eigen team te verzorgen.

Ha, leuk! Erkenning! Telefoongesprek, offerte, voorbereidend gesprek op locatie, nieuwe offerte (laag geoffreerd, want toch doordrongen van ‘te duur’) – TOP! goed! energie! – overeenstemming!

O nee, toch niet. Een dag later krijg ik een mail. Geoffreerd bedrag is te hoog. Er moet nog wat van af.

Dit kan ik aan mezelf niet meer verantwoorden. En dat is een groot probleem. Want ik kan werkelijk geen ‘zelfbewust zijn’ uitdragen zonder het zelf te zijn.
De win-win, de +/+ waarin beide partijen, met het oog op een gezamenlijk doel, elkaar serieus nemen en respectvol zijn komt teveel onder druk. Voor mijn gevoel is het nu +/- : De opdrachtgever wint en ik verlies. Ik moet me als ‘ondergeschikte’ op stellen door te doen wat me opgedragen wordt. Mijn belang doet er niet toe.

Gelukkig is er altijd een keuze. Nu dus ook.
Kort gezegd: je kunt de situatie accepteren, je kunt de situatie proberen te veranderen of, als beide opties niet lukken: afscheid nemen.

Ik denk niet goed genoeg na – en kies voor optie twee: ‘veranderen’. Dus schrijf ik een mail met uitleg waarom het einde van ‘geld weggeven’ nu bereikt is. Dat ik graag wil meedenken, maar dat er dan ook iets voor terug moet komen: nl. een vergoeding van de vaste kosten van de training voor de medewerkster.
Natuurlijk, je ziet het goed, dit gaat niet om het geld, dit gaat om het principe.

Fijn. In een gesprek met de collega van de opdrachtgever volgt overeenstemming. Zij geeft erkenning voor het probleem en direct ben ik bereid water bij de wijn te doen. Van de oplossing word ik niet beter, maar ook niet slechter. En het geeft me voldoende gevoel van gelijkwaardigheid om door te gaan met de opdrachten.

De derde en grootste ergernis volgt de volgende dag: telefoon. De opdrachtgever zelf is zo geïrriteerd door mijn niet-coöperatieve opstelling (Hè? Excuse me?!) dat zij de samenwerking per direct stopt. 

Woow… die kwam aan.  Ik ben boos en verdrietig. Voel me niet erkend voor mijn intenties, inzet en kwaliteiten.

(Ja, drie keer is een patroon. We zitten samen in de Dramadriehoek.)

Maar let op: ik heb het zelf gedaan. ‘Het feit dat je denkt dat het probleem niet van jou is, is het probleem’².  Natuurlijk ben ik er zelf ingestonken, heb het spelletje te lang door laten gaan. De gelijkwaardigheid was al weg en ik ging door, tegen beter weten in. Lekker zelfbewust *not*.

 Als trainer/coach ‘zelfbewust werken’ is een gelijkwaardige relatie met mijn opdrachtgever cruciaal om mijn werk goed te kunnen doen. ‘Walk the talk’ is leidend voor wat ik doe. In de toekomst zal ik dit helder uitdragen.

¹ Aldus Anne de Graaf en Klaas Kunst in hun boek ‘Duurzaam leidinggeven’, 2010.
² Covey

De Heldere Zaken updates in je mailbox? Schrijf je hier in.

[yikes-mailchimp form="1"]

Geeft het werken in een politiek-bestuurlijke omgeving je wel eens spanningen?

Communiceer je omzichtig?

Dénk je vaak ‘nee!’ – maar leg je je bezwaren niet op tafel?

 

Laat je inspireren
voor heldere en ontspannen communicatie

  1. Zie het geweldige toneelstuk ‘Waterdragers’ van HZT
  2. Kom naar de bijeenkomst voor ambtenaren en bestuurders

Eindelijk!
De complexiteit van het werken in een politiek-bestuurlijke omgeving treffend in beeld gebracht.

Een stuk over het functioneren van ambtenaren – luchtig, met fijne zelfspot en een serieuze ondertoon: Waterdragers van Het Zuidelijk Toneel.


Wow!  Ai!  Auw!

Waterdragers is een energiek stuk dat aan de onzekere kant van het ambtelijk functioneren raakt: herkenbaar en vol stof tot nadenken. Het ontrafelt de mechanisaties van de gemeentelijke overheid, raakt aan je persoonlijk functioneren en roept emoties op.

Want hoe ga je als ambtenaar of bestuurder om met:

  • Omzichtig handelen door politieke gevoeligheid
  • korte-termijn denken vs. lange-termijn beleid
  • je persoonlijke mening vs. organisatievisie
  • onderlinge afhankelijkheid?

Waterdragers is een goed stuk over het balancerend functioneren van ambtenaren –

luchtig, respectvol, met fijne zelfspot en een serieuze ondertoon
 

Hoe werkt het bij jou?

  • Hoe werkt dat in jouw organisatie – en wat doet dat met je?
  • Wat zijn de gevolgen voor het resultaat van je werk?
  • En vooral: wat kun je zelf doen om je invloed op het proces en de resultaten te vergroten?


Een goed gesprek

Laten we dit gevoelige onderwerp in een gesprek met collega’s nou eens op een sympathieke manier onder de loep nemen. Laten we het hebben over zaken die grote invloed hebben op je werkplezier en efficiency, zoals het lef hebben om moeilijk zaken te agenderen, het zoeken van je regelruimte, over autonomie in het werk, over invloed nemen.

 

Het doel: nieuwe mogelijkheden zien

Laat je inspireren door collega’s, neem kennis van de visie van een deskundige. Deel je enerverende acties en goede ervaringen. Inspireer anderen met je eigenzinnige werkwijzen en ontdek nieuw opties.

Hoe?

Waterdragers – kom goed uit de verf is een ochtendbijeenkomst op de eerste werkdag dag nà de voorstelling. Begin je dag goed met twee energieke uren waarin we de eigen situatie analyseren en bediscussiëren aan de hand van Waterdragers. En we onderzoeken andere opties voor meer ontspannen, maar heldere communicatie. Deze bijeenkomst is toegankelijk voor maximaal 40 ambtenaren.

Voor wie?

Deze bijeenkomst kan worden georganiseerd door en voor ambtenaren en bestuurders van de gemeente en publieke organisaties.

Door wie?

De ‘Waterdragers – Kom goed uit de verf’-bijeenkomst wordt begeleid door Vieve ter Laak van Heldere Zaken. Zij begeleidt ambtenaren naar meer invloed en meer autonomie. Voor gelukkiger, trotse ambtenaren en een efficiëntere overheid.


Leuk!
Onze organisatie heeft meer heldere en ontspannen communicatie nodig!

Hoe regel ik dat?

Stap 1.    Voldoende kaartjes kopen voor alle belangstellenden voor de voorstelling Waterdragers (zie de voorlopige speellijst op www.heldere-zaken.nl/waterdragers-speellijst

Stap 2.    Vieve ter Laak bellen om ‘Waterdragers – Kom goed uit de verf’-bijeenkomst vast te leggen en de voorwaarden en verwachtingen te bespreken: 06 52 372 572
(Let op: de bijeenkomst is open voor maximaal 40 deelnemers).

Stap 3.    Collega’s enthousiasmeren voor de voorstelling.

Stap 4.    Regel een locatie ‘in huis’. 

Heldere én ontspannen communicatie,
juist als het spannend is!


Aanvullende informatie

  • De voorstelling Waterdragers van Het Zuidelijk Toneel is in de periode september/oktober 2014 in 11 theaters gespeeld.
  • In januari / februari 2016 wordt Waterdragers opnieuw op de planken gebracht in verschillende theaters in het land. Voor de speellijst, zie hzt.nl/ (volgt tzt)
  • Is er geen voorstelling bij u in de buurt? HZT spant zich in om dit alsnog te regelen. Neem contact op met Bregtje Radstake, artistiek coördinator van HZT, bregtje.radstake@hzt.nl.
  • Aantal beschikbare kaarten voor de voorstelling is afhankelijk van de grootte van het theater en verkoop. Verkoopprijs van kaarten wordt vastgesteld door HZT / theater.
  • Maximaal aantal deelnemers aan de ‘Waterdragers – Kom goed uit de verf’-bijeenkomst: 40 ambtenaren, medewerkers bij semi-overheidsinstellingen en/of bestuurders
  • Kosten professionele begeleiding ‘Waterdragers – Kom goed uit de verf’-bijeenkomst door Vieve ter Laak van Heldere Zaken: € 750 excl. btw, ex reiskosten.
  • Locatie en evt catering: te organiseren door deelnemende organisatie
  • Benodigd: 8 tafels voor telkens 5 personen, flipover, koffie, thee.
  • Voor meer informatie: waterdragers.nl, www.hzt.nl en www.heldere-zaken.nl 

Laat je inspireren
Inspireer anderen met je eigen wijze aanpak

De Heldere Zaken updates in je mailbox? Schrijf je hier in.

[yikes-mailchimp form="1"]

Dit is het derde artikel uit een serie van zes artikelen.
Deze artikelen gaan over het antwoord op de kwestie: Wat kun je doen als je ongelukkig bent – en je omgeving zal niet veranderen?
Dit derde deel gaat over de basisposities van alle afhankelijkheid: de rollen in de Dramadriehoek (Karpman, 1968)

Dramadriehoek

Dr. Stephen Karpman heeft in de jaren zestig een instrument ontwikkeld: de Dramadriehoek. Dit geeft inzicht in de reden waarom een gesprek of een andere interactie niet bevredigend verloopt. En ook: waarom dat telkens weer gebeurt, alsof het een patroon is, of een vicieuze cirkel.

In de Dramadriehoek zijn er drie hoofdrolspelers die een min of meer vaste manier hebben om met elkaar om te gaan. Dit zijn de Aanklager, Redder en Slachtoffer. *

De Dramadriehoek ziet er als volgt uit:

 

Voor een goed begrip eerst een toelichting op de rollen.

Voor het gemak noteer ik alleen de ‘hij’-vorm,vanzelfsprekend kan daar ook ‘zij’ gelezen worden.

Aanklager
Linksboven in het schema vinden we de Aanklager.
Hij weet altijd alles beter, en zou het zelf allemaal heel anders doen.

Hij wijst de ander of andermans gedrag (of van bijvoorbeeld: de organisatie waar hij werkt, of van de politiek) sterk af – maar neemt zelf helemaal geen verantwoordelijkheid voor de kwestie.
Hij voelt zich beter dan de ander.

Hij is herkenbaar aan:

  • Het uitgangspunt van de Aanklager: ik ben OK, jij bent niet OK
  • Beschouwt anderen als minderwaardig en niet competent
  • Is een zwartkijker, doet beschuldigend, geïrriteerd en arrogant
  • Haalt anderen met woorden anderen naar beneden, kleineert
  • Zegt dingen als ‘Het is ook altijd hetzelfde…!’ en ‘Zo wordt het niks….’De Aanklager miskent zijn eigen aandeel in wat er gebeurt.

Redder
Rechtsboven: de Redder.
De Redder weet ook vaak van alles beter – maar niet op een beschuldigende manier zoals de  Aanklager. Nee, de Redder helpt, ondersteunt, redt en behoedt. Hij is sterk gericht op anderen, ziet direct waar dingen (misschien) mis (kunnen gaan) lopen – en zegt er iets over of onderneemt al actie. Je krijgt advies, hij geeft zijn mening of een oordeel. En dat alles ongevraagd.

Het gevolg is dat de Redder jouw verantwoordelijkheid overneemt.

  • Het uitgangspunt van de Redder: ik ben OK, jij bent niet OK
  • Denkt anderen te moeten helpen vanuit de overtuiging dat zij niet competent genoeg zijn om zichzelf te helpen
  • Neemt verantwoordelijkheid over
  • Geeft altijd goede raad en advies in de vorm van oplossingen
  • Zegt dingen als ‘Als je nou eens….’, ‘Ik heb even voor je…’, ‘Ik weet het, je moet….’Een Redder miskent de mogelijkheden van de ander om zelf te denken, zelf verantwoordelijkheid te nemen en op eigen benen te staan.

Slachtoffer
Het Slachtoffer vinden we onderin het schema van de Dramadriehoek.
Hij is onmisbaar in de Dramadriehoek – zonder deze rol valt er niets of niemand te Redden of Aan te klagen.

Mensen in de rol van Slachtoffer doen alsof ze niet in staat zijn om hun eigen problemen op te lossen. De eerste reactie bij tegenslag is: ‘Help mij! Wie kan mij helpen?’ In hun beleving kan er alleen een eind aan hun probleem komen als een ander zijn of haar gedrag wijzigt of een bepaalde actie onderneemt.

Een Slachtoffer leunt op de ander, neemt geen verantwoordelijkheid voor de situatie in het hier en nu. Hij voelt zich minder dan de ander.

  • Het uitgangspunt van het Slachtoffer: ik ben niet OK, jij bent wel OK
  • Acht zichzelf niet capabel, zoekt steun, is afwachtend
  • Stelt zich afhankelijk op, laat voor zich zorgen, dwingt zorg af
  • Heeft anderen nodig om helder te denken en besluiten te nemen
  • Doet dingen als:
  • Iemand die over zijn grenzen gaat niet aanspreken / corrigeren
  • Smoezen en uitvluchten verzinnen
  • Te laat komen, deadlines niet halen
  • Volhouden dat je niet gelukkig kunt zijn zolang de ander niet…Het Slachtoffer miskent zijn eigen mogelijkheden om problemen op te lossen. Ook miskent hij de mogelijkheid om tegelijkertijd te voelen en te denken: de emotie neemt de overhand.

De Slachtoffer-rol is een hardnekkige. Het Slachtoffer zal lang vasthouden aan de overtuiging dat hij niet in staat is zijn eigen problemen op te lossen. Want als dat standpunt losgelaten wordt, moet het Slachtoffer zelf aan het werk.

 

Verder lezen? Dat kan!

Lees over zelfbewust werken (deel 1-6)
Lees over het inzicht, de kern van zelfbewust werken (deel 2-6)
Lees over de rollen in de Dramadriehoek (deel 3-6)
Lees over het spel in de Dramadriehoek (deel 4-6)

De Heldere Zaken updates in je mailbox? Schrijf je hier in.

[yikes-mailchimp form="1"]

Dit is het eerste artikel in een serie van zes artikelen. Dit eerste deel gaat over de inleiding en afhankelijkheid vs onafhankelijkheid.

Zelfbewust werken met behulp van de Heldere Driehoek

Inleiding

‘Het feit dat je denkt dat het probleem niet van jou is, is het probleem’.
Covey zei het al in zijn boek ‘De zeven eigenschappen van efficiënt leiderschap’. En sloeg de spijker op z’n kop.

Mensen die zich op hun werk afhankelijk opstellen hebben het gevoel dat dingen hun aangedaan worden. Zij werken hard, zijn loyaal aan de organisatie en proberen alle ballen in de lucht te houden. Het is veel, zij voelen zich zwaar belast maar ervaren te weinig invloed om de situatie te keren.

Ze zijn ongelukkig. Een andere baan wordt gezien als dé oplossing, maar inkomen en vastigheid houdt hen tegen om ook daadwerkelijk van werkgever te veranderen.

Een onmachtige status-quo.

Zo ontstond bij mij de vraag:
Wat kan je doen als je ongelukkig bent – en je omgeving zal niet veranderen:

  • Je werkgever niet
  • Je leidinggevende niet
  • Je collega’s niet
  • Je taakstelling niet
  • Je salaris niet
  • Je werkplek niet.

Afhankelijkheid vs. onafhankelijkheid

Dit gaat om de switch in werkhouding, van afhankelijk naar onafhankelijk, zelfbewust werken.

Een afhankelijke positie is herkenbaar aan erg hard werken zonder voldaan gevoel, blijvende vermoeidheid, werken in de ‘Waan van de dag’, groot verantwoordelijkheidsgevoel, taken en verantwoordelijkheden van collega’s overnemen, perfectionisme, werk dat nooit af is en ook ’s avonds en in het weekend door het hoofd speelt, irritaties of conflicten die niet uitgesproken of opgelost worden. Overbelasting is een logisch gevolg.

Een onafhankelijke positie is het perspectief waarin de doelen van het project én de eigen behoeften en wensen uitgangspunt zijn. Er is meer zelfvertrouwen waardoor de ruimte ontstaat om collega’s en andere betrokkenen op heldere wijze aan te spreken op hun deel van de verantwoordelijkheid binnen de taken of het project.

Onafhankelijk, zelfbewust werken wordt zichtbaar door:

  • duidelijke doelen stellen voor het eigen werk én voor jezelf
  • handelen op basis van eigen principes en waarden
  • een meer neutrale houding aannemen
  • grenzen van eigen verantwoordelijkheid en mogelijkheden kennen en kenbaar maken
  • realistisch doen (= niet remmend op proces door aanklaaggedrag of slachtoffergedrag)
  • discussies en zaken die minder goed lopen niet –of minder- op jezelf betrekken
  • anderen in staat stellen hun verantwoordelijkheid op te pakken en hen waar nodig ondersteunen.

 

Screenshot De Kern

De grote vraag is… hoe maak je de switch van afhankelijkheid naar een onafhankelijke, zelfbewuste positie?
Verder lezen? Dat kan natuurlijk!

Lees over zelfbewust werken (deel 1-6)
Lees over het inzicht, de kern van zelfbewust werken (deel 2-6)
Lees over de rollen in de Dramadriehoek (deel 3-6)
Lees over het spel in de Dramadriehoek (deel 4-6)

 

De Heldere Zaken updates in je mailbox? Schrijf je hier in.

[yikes-mailchimp form="1"]