Zwart-wit denken. Bot zijn. Reacties die buiten proportie zijn. Alles en overal willen controleren. De oorzaak van problemen buiten jezelf leggen. Kritische vragen uitleggen als wantrouwen. De eigen werkelijkheid zien als dé enige waarheid – allemaal voorbeelden van een soort van ‘psychologische ongeletterdheid’.
Psychologisch ongeletterd. Dat ben je als je je emoties niet kunt herkennen, benutten, begrijpen en reguleren.
Mensen die niet zo goed op hun eigen gedrag kunnen reflecteren, ‘zijn’ hun gevoel in plaats van dat ze hun gevoel ‘hebben’. En vervolgens blijven ze daarin hangen. Ze zijn afstandelijk – ze voelen weinig – of juist erg emotioneel. In dat laatste geval kunnen ze ontploffen van woede of enorm gekwetst zijn en dragen deze emoties lang met zich mee. En dat is vaak de oorzaak van gedoe en spanningen op de werkvloer. Het punt is: ze hebben het vaak zelf niet zo in de gaten, ze weten niet beter.
(Oeh! Even tussen jou en mij: de eerste dertig jaar van mijn leven, en ook nog wel langer, was ik behoorlijk psychologisch ongeletterd. Ik kon vreselijk boos-beledigd-teleurgesteld zijn en dat maanden volhouden. Zonder dat ik mijn eigen aandeel zag.)
‘Psychologisch ongeletterden’ kom je overal tegen. Mannen en vrouwen in alle leeftijden. Introvert en extravert. Vriendelijk en onvriendelijk. Succesvol of juist niet. En opleidingsniveau heeft er ook niks mee te maken.
Goed kunnen reflecteren is goud waard
Hoe beter je kunt reflecteren op eigen en andermans gedrag en communicatie, hoe beter je de relatie met anderen kunt opbouwen en onderhouden. Zo vergroot je je kans op sociaal en maatschappelijk succes.
Dát is de kern van het werk van Heldere Zaken.
Half Nederland is psychologisch ongeletterd.
Mocht je jezelf – of een ander – herkennen, realiseer je dan dat zo’n beetje half Nederland onder deze definitie valt. Kijk maar eens naar de felheid en agressieve toon van de corona-discussies. Need I say more?
Psychologische ongeletterdheid is geen schande. Helemaal niet! Maar het is niet handig en ook niet nodig. Je kunt het leren. Daarna beweeg je gemakkelijker door je werk en je leven. Met minder ergernissen, frustraties en gedoe.
Dus als je het herkent, in je eigen professionele leven of bij één van de medewerkers, laten we het er dan eens over hebben. Coronaproof natuurlijk. Bel me op 06 52 372 572.
