Categorie: (on)Gelijkwaardigheid

‘Kijk dan! Erg hè, hierin ben ik een tonnetje’

Wij, moeder en dochter, passen spijkerbroeken bij Levi’s. Het is vrijdagavond tijdens de eerste lockdown en het is stil in de winkel. Ik draai voor de spiegel. Zo’n high-waist is het kennelijk helemaal, maar getver, nee, ik vind het niks. M’n zwembandje moet erin, het zit te strak en ik lijk wel zwanger. Uit met dat ding.

‘Huhum – als er iemand hier een tonnetje is, ben ik het wel.’

Opeens staat de verkoopster naast me en ze is, hoe zal ik het zeggen… nou ja, inderdaad, een tonnetje. Een jaar of vijfentwintig, komt ongeveer tot mijn middel en ze is rond aan alle kanten. Een klein mooi rond tonnetje. Automatisch schiet ik in standje ‘nou, dat valt toch allemaal wel mee’ maar ik slik het in. Het valt niet te ontkennen, van ons drieën is zij verreweg het tonnerigst. Het verschil tussen haar en mij is zo groot dat ik met goed fatsoen mijn twijfels over mijn eigen lijf niet kan uitspreken.

‘Weet je,’ zegt ze ‘we zijn allemaal mooi zoals we zijn. Jij ook.’

‘Euhhh ja natuurlijk,’ stotter ik. ‘Ja maar vroeger was ik echt altijd héél dun (écht niet, van schrik ga ik overdrijven), maar nu ik wat ouder word enzo…. Het is gewoon even wennen die spekjes…’

Ik lach er schaapachtig bij. Ik ben in de war.

Dit is gek, ze gooit de gebruikelijke verhoudingen helemaal op z’n kop: Ik ben dubbel zo oud als zij, ik ben de klant en zij de verkoopster en vergeleken met haar – naar het westerse denken dan hè – heb ik veel meer de looks dan zij. Dat zijn drie redenen waarom mensen onbewust een ongelijkwaardige positie kiezen. En toch spreekt ze me toe als een moeder haar dochter.

‘Ja, ik herken het. Maar het is niet nodig. Het wordt tijd om dit allemaal achter ons te laten’.

Mijn dochter Lara en ik kijken elkaar wat aan. Wat bedoelt ze?

‘Hier trekken we een streep. Zie je ‘m?’ Met haar voet wijst ze een denkbeeldige lijn tussen twee pashokjes.

Ja…? (Nee – maar nu willen we het weten ook)

Ze gaat naast me staan, pakt mij hand en zegt: ‘We gaan dadelijk over de streep. Daar stopt het negatieve denken over ons lijf. Eenmaal over de streep accepteren we hoe we eruitzien en gaan we ervan genieten. Ben je klaar?’

‘Eeuuhh…ja?’

‘Nou, daar gaan we dan!’ En hand in hand zetten we een grote stap tussen de pashokjes.

‘Zo!’ zegt ze stralend. ‘Dat was niet moeilijk he!’

Nee, dat was niet moeilijk maar wel een hele ervaring. Geweldig, iemand die zo bewust gelijkwaardig communiceert en haar eigen boodschap verkondigt. En het lesje body positivity was mooi meegenomen. All bodies are good bodies!

We vertrokken met vijf broeken – voor mij met low-waist, voor Lara met high – en een dijk van een verhaal.

Laten we het eens hebben over de ‘Trumpjes’ onder ons en hoe je daar mee om gaat. Denk aan je collega die bij doorvragen direct agressief in de verdediging schiet. Of je leidinggevende die jouw voorstel geïrriteerd van tafel veegt – maar positief reageert als een ander hetzelfde plan voorlegt. Of de medewerker die zanikt over de ander, maar ondertussen zelf de sfeer enorm negatief beïnvloedt.

 Je hebt vast al iemand in gedachten nu. En zo niet: De echte Trump is een mooi (extreem) voorbeeld van psychologische ongeletterdheid. Omdat het zo lekker actueel is, plaatste ik een berichtje op LinkedIn waarin ik de link legde. Met als uitsmijter: psychologische ongeletterdheid is overal. Ook in jouw organisatie.

En zo kwam ik in gesprek met mensen die de pech hebben dat ze een Trump-achtige collega of leidinggevende hebben. En ik vroeg hen het hemd van het lijf. Wat is hun ervaring, wat kun je doen, wat moet je zeker niet doen in de omgang met zo’n Trump? 

Het waren enerverende gesprekken over het samenwerken met een Trump. M’n gesprekspartners voelden zich in hun hemd gezet, niet gesteund door hun leidinggevende (of juist wel, maar dan hielp dat ook niet) en hun integriteit en goede intenties werden ernstig in twijfel getrokken. Korte lontjes, lange tenen. Moeilijk!

Voor je het weet ga je meedoen in al het gedoe van de Trump en wordt het van kwaad tot erger. Elke situatie is anders. Toch waren er een paar aanbevelingen die in elk gesprek terugkwamen. 

Dit zijn de belangrijkste lessons learned, rechtstreeks uit de praktijk.

1. Ga niet in je eentje met de Trump in gesprek maar vraag er iemand bij, bij voorkeur een collega die wat minder heftige emoties oproept bij de Trump. Zijn of haar aanwezigheid zal ervoor zorgen dat de felheid van het gesprek wat afneemt én je hebt een getuige van alles wat is besproken en de toon waarop dat ging. (Bonustip: maak een verslagje van zo’n gesprek en laat dit ook door je getuige onderschrijven. Zo voorkom je misinterpretaties en verdraaiingen. In de beeldspraak van een van m’n gesprekspartners: “We spraken af dat we een appeltaart gingen bakken, maar achteraf hield de Trump vol dat we een Indische Rijsttafel zouden maken”).

2. Focus op je eigen waarden in plaats van op al het gedoe van de Trump. Gedoe heeft als eigenschap dat het alle aandacht en energie naar zich toe zuigt. Ga er niet in mee. Realiseer je (opnieuw) hoe jij wilt werken, hoe jij bekend wilt staan in je organisatie en ben daar helder over. Ben jij van de transparantie? Van het teamwork? Van de heldere processen? Van de gelijkwaardigheid? Gebruik die waarden als kompas voor je reacties en benoem ze in gesprekken. Ze zullen ervoor zorgen dat je je rug recht kunt houden, ook als het niet gemakkelijk is. 

3. Laat je niet kapot maken. Komt het zover dat de Trump je leven en je werk bepaalt? Ben je boos, gefrustreerd, slaap je slecht, kun je nergens anders aan denken? Of het nou een teamissue is of een persoonlijke strijd tussen jou en de Trump: Zoek hulp. Ga naar een vertrouwenspersoon.
Wil je dat niet? Of ben je ervan overtuigd dat deze situatie niet zal veranderen? Realiseer je dan dat vertrekken altijd een optie is. Nee, je hebt het niet verdiend en nee, het is ook niet eerlijk. Maar dit is toch ook geen doen? En onthoud: je hebt niet verloren. Je bent trouw gebleven aan jezelf door jouw waarden in het leven als kompas te nemen. Als je niet (meer) bij de organisatie past – dan is dat wat het is. En ga je jouw mooie kwaliteiten ergens anders inzetten. 

Let wel: Gedoe doe je nooit in je eentje, het is altijd een wisselwerking. Dat geldt voor de Trump, maar net zo goed voor degene die met hem of haar te maken heeft – voor jou dus ook. 

Goed kunnen reflecteren op je eigen communicatie en gedrag is goud waard. Hoe beter je kunt reflecteren op eigen en andermans gedrag en communicatie, hoe beter je de relatie met anderen kunt opbouwen en onderhouden. Zodat je lekker kunt samenwerken, met minder ergernissen, frustraties en gedoe. 

Herken je dit in jouw organisatie, in je eigen professionele leven of bij één van de medewerkers, laten we het er dan eens over hebben. Je kunt me bereiken via info@heldere-zaken of bel me op 06 52 372 572.

Zo’n driekwart van de mensen die ik begeleid vindt het moeilijk om op een heldere manier te zeggen wat ze vinden. Ze komen niet uit hun woorden, passen zich te veel aan, denken er heel erg over na. Of ze houden gewoon hun meningen en irritaties onder de pet. Gevolg: diepe vermoeidheid, weinig plezier in ’t werk, veel zorgen.

De overige 25% heeft juist een te rappe tong. Zij geven hebben al gezegd wat ze denken voordat zij zich de consequenties realiseren. Gevolg: irritaties, ruzie en onbegrip. En spijt! Vaak hebben ze, als de emoties wat gezakt zijn, spijt van hun directe of harde woorden.

Soms kom je iemand tegen uit die laatste categorie die er gewoon uit flapt wat -ie vindt, zonder zich bewust te zijn van het effect op de ander. Verbazingwekkend, grappig én lastig voor hun omgeving.

Dit is een verhaal uit het echte leven. Ik verzin dit niet.

De situatie:

• Dochter wil een gewone bril + een zonnebril op sterkte.
• Brillenwinkel heeft actie: 2 brillen voor de prijs van 1 + nog een weggeefbril.
• De laatste mag ik.
• Ivm corona werkt de winkel op afspraak: om 17.00 uur zijn we welkom.
• Dochter doet zo’n ogentest, ik ga alvast uitzoeken.

En dan komt het.
Ik: ‘Hallo, ik kom voor een zonnebril.’
Verkoopster: ‘OK. Na het passen legt u ze daar neer. Dan poets ik ze. Maar niet meer dan vijf brillen proberen, want anders blijf ik poetsen.’

Huh? Daar heb ik even niet van terug. Ik voel me acuut een lastige klant en heb geen zin meer om een bril te passen.

Maar wacht ‘s, ik ben van Heldere Zaken, hier kan ik mee omgaan. Dus doe ik een poging om te zeggen dat ik haar reactie niet fijn vind en in één moeite door de sfeer een beetje te pimpen:

Ik: ‘Nou, dat klinkt erg ongezellig. Zo heb ik eigenlijk geen zin meer om een bril te passen. Het plan was dat mijn dochter de twee brillen zou nemen en ik de derde. En het mooiste zou zijn als we daarvoor in één keer kunnen slagen.’
Zij: Ja, dat zou inderdaad heel mooi zijn, want we willen wel graag om zes uur naar huis’.

SORRY?! ZEI ZE DAT NOU ECHT?
Toen stuurde ik dit appje naar Dochter, die gezellig zat te kletsen met de ogentester:

Gelukkig heeft Dochter een prachtig hoofd waar we ruim binnen de tijd twee geweldige brillen voor vonden. Nee, voor mij geen bril.

Verkoopster: ‘Studeer je?’
Dochter: ‘Ja, ik studeer politicologie.’
Zij: ‘Oh? Dat lijkt me zo saai. Mijn dochter studeert fiscale economie. Ik zeg altijd: ik snap niet wat je eraan vindt. Maar ja, we kunnen niet allemaal in een brillenwinkel werken, hè.’.
Dochter: ‘Ehh… nee, dat klopt.’

Gelukkig had de onverwoestbare eerlijkheid van deze mevrouw ook voordelen. We twijfelden over extra kraswering. Ik vroeg haar: ‘Wat zou je zelf kiezen?’ Waarop zij antwoordde: ‘De goedkoopste. Het heeft allemaal geen zin bij zulke dunne glazen.’

Wat gebeurt hier nou?
Eén ding is zeker: deze mevrouw is niet de eigenaresse van de zaak.
Ze denkt onvoldoende na over haar rol als verkoopster en over het doel van ons gesprek (= zoveel mogelijk brillen verkopen, lijkt me). Natuurlijk hoeft ze ons niet naar de mond te praten en ik hou van eerlijkheid. Maar op deze manier gaat zij uit contact.
Vervolgens probeer ik dat te herstellen – want ik vind het niet fijn als ’t niet lekker loopt tussen mij en een ander – en doe een poging om de sfeer te verbeteren. Gezien onze rollen als verkoopster en klant zou je dat juist andersom verwachten.

Hoe kun je slim met dit type flapuit omgaan?  
Deze wijze van communiceren maakt dat de andere het contact verbreekt of – zoals ik – haar (onbewuste) uitnodiging aanneemt om irritaties uit te wisselen. Niet dat dat zin heeft, het wordt er alleen maar erger door.
Het handigst is om je te realiseren dat het niet over jou gaat – zo’n mevrouw-zonder- filter zegt ook maar net wat er haar in ’t hoofd valt. Het heeft ook wel iets verfrissends. 😊

Wat kun je doen als zo iemand je collega is en je er last van hebt?
Poor you. Dat is niet zo fijn.

1. Mijn belangrijkste tip: maak van je hart geen moordkuil. Breng het ter sprake. Er is maar weinig zo slecht voor een mens als het inslikken van grote irritaties, die gaan een eigen leven leiden.
2. Ga ervan uit dat je collega dit uit onkunde doet, niet uit onwil.
3. Blijf zoveel mogelijk bij de feiten. Vertel wat jij ziet en hoort. Vraag waarom hij of zij het zo doet.
4. Geef aan hoe je denkt dat het beter kan. De kunst is om het zo te vertellen dat de ander het begrijpt en niet in de verdediging schiet. Het kan helpen om de rollen eens om te draaien. Zo van ‘hoe zou je het vinden als jij…’
5. Maak het niet persoonlijk, hou de focus op het doel. In dit geval: verkopen van zoveel mogelijk brillen, tevreden klanten, aanbevelingen. En lekker samenwerken natuurlijk.
6. En hou de humor erin!

Hoe het afliep:
Het kwam goed. Dochter heeft twee mooie brillen en ik heb m’n zonnebril uitgezocht op een andere dag en bij een andere verkoopster. Verder doet de zin ‘we kunnen niet allemaal in een brillenwinkel werken, hè’ het nog steeds erg goed bij ons thuis.

Herkenbaar?
Bij jou in je bedrijf, op de afdeling? Is de houding van die medewerker of collega niet prettig of zelfs een risico voor de zaak?
Kortom: moet het anders maar weet je niet meer hoe, alles al geprobeerd? Neem eens contact op. Ik heb al voor hete vuren gestaan qua communicatie en zet mijn ervaring en kennis graag in. 
Mail me voor een vrijblijvend gesprek. Altijd welkom.

Vieve