“Als er iets gebeurt dat je eigenlijk niet wilt, kan het een incident zijn.
Als het twee keer gebeurt, is het zaak om alert te zijn.
Als het drie keer gebeurt, gebeurt het waarschijnlijk ook vier, vijf, zes keer. Een patroon.”¹

Het begon zo goed: Een organisatie (publiek, nonprofit) die trainingen geeft zoekt contact. Enthousiast gesprek met een heel leuk mens. Ze hebben gehoord van mijn aanpak en willen dit aanbieden aan hun collega’s in de zorg om de hoge werkdruk beter het hoofd te kunnen bieden.

En ja, ik heb een lekker praktische methodiek waarmee je harde werkers kunt laten ervaren hoe zij zelfbewuster (=op basis van eigen behoeften en waarden, zonder de relatie met de omgeving op het spel te zetten) kunnen werken.

Een prachtige win-win! De opdrachtgever wil mijn training het liefst gisteren nog op haar site zetten.

Mijn eerste ergernis ontstaat als de vergoeding ter sprake komt. Die is minimaal. Huh? Ik hoef echt niet het onderste uit de kan, maar dit allerlaagste tarief voor een training heb ik al jaren geleden achter me gelaten. Daarbij: we zijn beiden overtuigd van mijn product en de eerder behaalde resultaten zijn heel goed: dus waarom geen eerlijke prijs? Het gesprek eindigt onbeslist.

Mijn tweede ergernis is dat de opdrachtgever erop staat dat een van haar medewerkers mee mag doen met een van mijn training/coachingbijeenkomsten. Gratis. Want ‘dat is normaal in onze wereld, dat wij meekijken met onze trainers’. Een korting dan? Nee. Het moet gratis en voor niks.
Nou geef ik vaak en graag iets weg – als ik dat passend vind. Niet omdat het afgedwongen wordt. En vanwaar die plotselinge twijfel aan het product? Het lijkt een voorwendsel om de training voor niks te krijgen. Maar alla, vooruit dan, als het zo belangrijk is: laat maar komen. Dan kan ik bewijzen dat ik mijn geld waard ben.

En dan:
Alarmbellen! Je ziet, onze enthousiaste relatie begint al scheurtjes te vertonen.

Geruststelling. Nog voordat de ‘gratis’ training is geweest, word ik gevraagd een dagdeel voor het eigen team te verzorgen.

Ha, leuk! Erkenning! Telefoongesprek, offerte, voorbereidend gesprek op locatie, nieuwe offerte (laag geoffreerd, want toch doordrongen van ‘te duur’) – TOP! goed! energie! – overeenstemming!

O nee, toch niet. Een dag later krijg ik een mail. Geoffreerd bedrag is te hoog. Er moet nog wat van af.

Dit kan ik aan mezelf niet meer verantwoorden. En dat is een groot probleem. Want ik kan werkelijk geen ‘zelfbewust zijn’ uitdragen zonder het zelf te zijn.
De win-win, de +/+ waarin beide partijen, met het oog op een gezamenlijk doel, elkaar serieus nemen en respectvol zijn komt teveel onder druk. Voor mijn gevoel is het nu +/- : De opdrachtgever wint en ik verlies. Ik moet me als ‘ondergeschikte’ op stellen door te doen wat me opgedragen wordt. Mijn belang doet er niet toe.

Gelukkig is er altijd een keuze. Nu dus ook.
Kort gezegd: je kunt de situatie accepteren, je kunt de situatie proberen te veranderen of, als beide opties niet lukken: afscheid nemen.

Ik denk niet goed genoeg na – en kies voor optie twee: ‘veranderen’. Dus schrijf ik een mail met uitleg waarom het einde van ‘geld weggeven’ nu bereikt is. Dat ik graag wil meedenken, maar dat er dan ook iets voor terug moet komen: nl. een vergoeding van de vaste kosten van de training voor de medewerkster.
Natuurlijk, je ziet het goed, dit gaat niet om het geld, dit gaat om het principe.

Fijn. In een gesprek met de collega van de opdrachtgever volgt overeenstemming. Zij geeft erkenning voor het probleem en direct ben ik bereid water bij de wijn te doen. Van de oplossing word ik niet beter, maar ook niet slechter. En het geeft me voldoende gevoel van gelijkwaardigheid om door te gaan met de opdrachten.

De derde en grootste ergernis volgt de volgende dag: telefoon. De opdrachtgever zelf is zo geïrriteerd door mijn niet-coöperatieve opstelling (Hè? Excuse me?!) dat zij de samenwerking per direct stopt. 

Woow… die kwam aan.  Ik ben boos en verdrietig. Voel me niet erkend voor mijn intenties, inzet en kwaliteiten.

(Ja, drie keer is een patroon. We zitten samen in de Dramadriehoek.)

Maar let op: ik heb het zelf gedaan. ‘Het feit dat je denkt dat het probleem niet van jou is, is het probleem’².  Natuurlijk ben ik er zelf ingestonken, heb het spelletje te lang door laten gaan. De gelijkwaardigheid was al weg en ik ging door, tegen beter weten in. Lekker zelfbewust *not*.

 Als trainer/coach ‘zelfbewust werken’ is een gelijkwaardige relatie met mijn opdrachtgever cruciaal om mijn werk goed te kunnen doen. ‘Walk the talk’ is leidend voor wat ik doe. In de toekomst zal ik dit helder uitdragen.

¹ Aldus Anne de Graaf en Klaas Kunst in hun boek ‘Duurzaam leidinggeven’, 2010.
² Covey

De Heldere Zaken updates in je mailbox? Schrijf je hier in.

[yikes-mailchimp form="1"]

Geeft het werken in een politiek-bestuurlijke omgeving je wel eens spanningen?

Communiceer je omzichtig?

Dénk je vaak ‘nee!’ – maar leg je je bezwaren niet op tafel?

 

Laat je inspireren
voor heldere en ontspannen communicatie

  1. Zie het geweldige toneelstuk ‘Waterdragers’ van HZT
  2. Kom naar de bijeenkomst voor ambtenaren en bestuurders

Eindelijk!
De complexiteit van het werken in een politiek-bestuurlijke omgeving treffend in beeld gebracht.

Een stuk over het functioneren van ambtenaren – luchtig, met fijne zelfspot en een serieuze ondertoon: Waterdragers van Het Zuidelijk Toneel.


Wow!  Ai!  Auw!

Waterdragers is een energiek stuk dat aan de onzekere kant van het ambtelijk functioneren raakt: herkenbaar en vol stof tot nadenken. Het ontrafelt de mechanisaties van de gemeentelijke overheid, raakt aan je persoonlijk functioneren en roept emoties op.

Want hoe ga je als ambtenaar of bestuurder om met:

  • Omzichtig handelen door politieke gevoeligheid
  • korte-termijn denken vs. lange-termijn beleid
  • je persoonlijke mening vs. organisatievisie
  • onderlinge afhankelijkheid?

Waterdragers is een goed stuk over het balancerend functioneren van ambtenaren –

luchtig, respectvol, met fijne zelfspot en een serieuze ondertoon
 

Hoe werkt het bij jou?

  • Hoe werkt dat in jouw organisatie – en wat doet dat met je?
  • Wat zijn de gevolgen voor het resultaat van je werk?
  • En vooral: wat kun je zelf doen om je invloed op het proces en de resultaten te vergroten?


Een goed gesprek

Laten we dit gevoelige onderwerp in een gesprek met collega’s nou eens op een sympathieke manier onder de loep nemen. Laten we het hebben over zaken die grote invloed hebben op je werkplezier en efficiency, zoals het lef hebben om moeilijk zaken te agenderen, het zoeken van je regelruimte, over autonomie in het werk, over invloed nemen.

 

Het doel: nieuwe mogelijkheden zien

Laat je inspireren door collega’s, neem kennis van de visie van een deskundige. Deel je enerverende acties en goede ervaringen. Inspireer anderen met je eigenzinnige werkwijzen en ontdek nieuw opties.

Hoe?

Waterdragers – kom goed uit de verf is een ochtendbijeenkomst op de eerste werkdag dag nà de voorstelling. Begin je dag goed met twee energieke uren waarin we de eigen situatie analyseren en bediscussiëren aan de hand van Waterdragers. En we onderzoeken andere opties voor meer ontspannen, maar heldere communicatie. Deze bijeenkomst is toegankelijk voor maximaal 40 ambtenaren.

Voor wie?

Deze bijeenkomst kan worden georganiseerd door en voor ambtenaren en bestuurders van de gemeente en publieke organisaties.

Door wie?

De ‘Waterdragers – Kom goed uit de verf’-bijeenkomst wordt begeleid door Vieve ter Laak van Heldere Zaken. Zij begeleidt ambtenaren naar meer invloed en meer autonomie. Voor gelukkiger, trotse ambtenaren en een efficiëntere overheid.


Leuk!
Onze organisatie heeft meer heldere en ontspannen communicatie nodig!

Hoe regel ik dat?

Stap 1.    Voldoende kaartjes kopen voor alle belangstellenden voor de voorstelling Waterdragers (zie de voorlopige speellijst op www.heldere-zaken.nl/waterdragers-speellijst

Stap 2.    Vieve ter Laak bellen om ‘Waterdragers – Kom goed uit de verf’-bijeenkomst vast te leggen en de voorwaarden en verwachtingen te bespreken: 06 52 372 572
(Let op: de bijeenkomst is open voor maximaal 40 deelnemers).

Stap 3.    Collega’s enthousiasmeren voor de voorstelling.

Stap 4.    Regel een locatie ‘in huis’. 

Heldere én ontspannen communicatie,
juist als het spannend is!


Aanvullende informatie

  • De voorstelling Waterdragers van Het Zuidelijk Toneel is in de periode september/oktober 2014 in 11 theaters gespeeld.
  • In januari / februari 2016 wordt Waterdragers opnieuw op de planken gebracht in verschillende theaters in het land. Voor de speellijst, zie hzt.nl/ (volgt tzt)
  • Is er geen voorstelling bij u in de buurt? HZT spant zich in om dit alsnog te regelen. Neem contact op met Bregtje Radstake, artistiek coördinator van HZT, bregtje.radstake@hzt.nl.
  • Aantal beschikbare kaarten voor de voorstelling is afhankelijk van de grootte van het theater en verkoop. Verkoopprijs van kaarten wordt vastgesteld door HZT / theater.
  • Maximaal aantal deelnemers aan de ‘Waterdragers – Kom goed uit de verf’-bijeenkomst: 40 ambtenaren, medewerkers bij semi-overheidsinstellingen en/of bestuurders
  • Kosten professionele begeleiding ‘Waterdragers – Kom goed uit de verf’-bijeenkomst door Vieve ter Laak van Heldere Zaken: € 750 excl. btw, ex reiskosten.
  • Locatie en evt catering: te organiseren door deelnemende organisatie
  • Benodigd: 8 tafels voor telkens 5 personen, flipover, koffie, thee.
  • Voor meer informatie: waterdragers.nl, www.hzt.nl en www.heldere-zaken.nl 

Laat je inspireren
Inspireer anderen met je eigen wijze aanpak

De Heldere Zaken updates in je mailbox? Schrijf je hier in.

[yikes-mailchimp form="1"]

Jarenlang werkt Arthur Gotlieb met veel plezier bij de Nederlandse Zorg Autoriteit. Hij geldt als expert op het gebied van dure medicijnen en is een toegewijd en zorgvuldig ambtenaar. De cultuur op zijn werk verandert. Hij voelt zich niet meer gewaardeerd. Sterker, hij wordt genegeerd, tegengewerkt en buitengesloten. Ze willen hem kwijt, is zijn stellige overtuiging.

‘Ik zit in een situatie die zo absurd is, dat ik mij gedeisd houd. Voor alles ben ik geschrokken van hoe slecht mensen kunnen zijn. Mijn verontwaardiging probeer ik te bedwingen. Als je toegeeft aan je boosheid, ga je lijken op datgene waar je tegen vecht.’

Op 24 januari 2014 pleegde Arthur Gotlieb zelfmoord.  Hij laat vier USB-sticks na met daarop een uitzonderlijk omvangrijk bezwaarschrift tegen zijn laatste jaarlijkse beoordeling van zijn functioneren bij de NZA. Ook bevat het een dossier over de misstanden binnen de organisatie van de NZA.

Zijn uitgebreide nalatenschap is door Joep Dohmen en Jeroen Wester, beiden redacteur van het NRC Handelsblad, bewerkt tot het boek Operatie ‘Werk Arthur de deur uit’. Het is een huiveringwekkend relaas. Lees het boek:  http://www.bertramendeleeuw.nl/boek/operatie-werk-arthur-de-deur-uit.

De ervaring van Gotlieb roept veel woede en verontwaardiging op. En terecht.

Op LinkedIn groep van Binnenlands Bestuur start Paul Kemperman op 15 september een discussie onder de naam ‘Werk … de deur uit’. Het is een hot item. Vandaag, acht dagen later, zijn er al bijna 70 reacties geplaatst. (Ook lezen? http://tinyurl.com/khrhn7b. Je moet wel lid zijn van de groep).

Een aantal contributors onderzoekt in de discussie de context en mogelijke oplossingen. Hoe ontstaan dit soort wantoestanden? Wat zou Gotlieb, en anderen in zo’n situatie, kunnen helpen?
Men zegt zinnige dingen, die helaas verdwijnen in lengte van de bijdragen. Dat is zonde.

Onderstaand vind je de werkbare suggesties op een rijtje.
Let wel: Dit is mijn interpretatie van wat belangrijk is in de discussie. Daarnaast lijken sommige opmerkingen misschien wat boud, nu ze zijn losgeknipt van de context. Lees de hele discussie voor een meer genuanceerd beeld.

  1. Ontwikkel tegenkracht:
  • Betrek de OR. Betrek HRM. ‘Er zijn goede regels en structuren, gebruik die. Bouw bruggen naar integere collega’s. Wees hard naar incompetentie en mobiliseer weerstand daartegen. Tegenspraak en openheid zijn de enige dingen die kunnen helpen’. (Tom van Doormaal, Owner, Eap consultancy).
  • ‘Het gaat om weerbaarheid in de sociale verbanden op de werkplek. Daarmee gooi ik geen reglementen en normen en wetten weg, maar de vraag is hoe collega’s er mee om gaan, wanneer iemand klem komt te zitten.’ (Tom van Doormaal)
  1. Maatregelen ‘aan de voorkant’:
  • ‘Bij de selectie van managers enerzijds meer waarde toekennen aan zelfbeheersing, daadwerkelijk verantwoordelijkheid nemen en empathie en anderzijds narcisme en sociopathie zwaarder negatief laten tellen.’(Peter Goedkoop, senior adviseur P&O jurist)
  1. Maatregelen ‘aan de achterkant’:
  • Mogelijkheid onderzoeken van strafrechtelijk vervolgen van de werkgever (Paul Kemperman, praktische adviezen bestuurs- en ambtenarenrecht)
  • ‘Beter toezicht is geen kwestie van meer regels maar van beter waarnemen, meer integriteit, meer moed. Mensen stimuleren hun mond open te doen’. (Dirk Boersma, Associate/trainer/consultant at Centrum voor Excellent leiderschap)
  1. En het belangrijkste – wat kun je ZELF doen:
  • ‘Hou een dagboek bij, bewaar alles, neem gesprekken op, vertrouw niemand, ga weg voordat het te laat is en wees eerlijk tegenover de mensen die je dierbaar zijn’. (Paul Kemperman)
  • ‘Stel je minder afhankelijk op. Kies een meer onafhankelijke positie – en neem, naast het werk, ook je eigen doelen en behoeften serieus’. (Vieve ter Laak, Ambtenaar & Werkdruk Koningin)
  • ‘Toch denk ik dat de krachtigste oplossing voor het probleem in het zelfsturend zijn, te vinden is. Maak een andere keuze zegt Vieve en daar zit de kern van zelfsturend zijn. Zelf keuzes kunnen, willen en durven maken. Als je zelfsturend bent hoef je niet in een achterhoede gevecht terecht te komen. Dan wordt het een voorhoede gevecht. Je kunt dan, indien nodig op tijd de bakens verzetten’.(Dirk Boersma PCC)
  • ‘Maak die bezwaarcommissies en ambtenarenrechters werkeloos door er samen uit te komen! (Natuurlijk een utopie, dat snap ik ook.) Dat vraagt veel besef van eigen verantwoordelijkheid van beide partijen, vooral elkaar niet overvragen en – óók vooral – elkaar wat ruimte geven’. (Peter Goedkoop)
  • ‘Ik heb ervaren dat je best kunt tegenspreken en dat het helpt als je niet bang bent.’ (Dirk Boersma PCC)
  • ‘Maak gebruik van de regels die je beschermen, wees hard naar incompetentie en mobiliseer weerstand daartegen’.(Tom van Doormaal)
  • ‘Er zijn goede regels en structuren. Gebruik die. Daar is wel wat voor nodig, maar maak je dat eigen. Stop met klagen dat het nu eenmaal zo gaat, als het gaat’.(Tom van Doormaal)

Last but not least: een advies van Rene van Baren (Adviesbureau Van Baren / Professor Public Politics). Hij pleit voor het inrichten van een onafhankelijke autoriteit waar misstanden als deze kunnen worden gemeld – op een veilige manier, zonder het hoofd op het hakblok te moeten leggen.

U dienend,

Paraaf Vieve

De Ambtenaren & Werkdruk-Koningin,
Vieve ter Laak

De Heldere Zaken updates in je mailbox? Schrijf je hier in.

[yikes-mailchimp form="1"]
  • Ja
  • Nee
  • Weet niet zeker

In alle discussies die tegenwoordig over integriteit worden gevoerd – en vooral dan over het ontbreken daarvan, zoals de zelfverrijkende bankiers en directeuren van woningcorporaties – mis ik de vraag: waar komt die neiging om jezelf te verrijken of een ander te bevoordelen toch vandaan?

Voor de ontrafeling van dit vraagstuk allereerst de definities.
Integer handelen is oprecht, onpartijdig, geen eigen belang dienend, zonder vooroordeel handelen, niemand voortrekken of bevoordelen boven een ander.
Je herkent een integer mens aan de volgende eigenschappen: betrouwbaar, eerlijk, oprecht, onomkoopbaar. En ook: collegiaal, fatsoenlijk en recht-door-zee.

Bij onzekerheid twijfelt iemand aan haar of zijn competenties of eigenwaarde. Iedereen heeft hier wel eens last van. Het is het gevolg van eigen onrealistische verwachtingen en een negatief zelfbeeld. Je hebt dan het gevoel (soms – regelmatig – vaak – altijd) tekort te schieten en minder te zijn dan anderen.
Onzekerheid uit zich op allerlei manieren, zoals:
– Terugtrekgedrag: Verlegenheid, glimlachjes, ontwijken van discussies en conflicten, de ander naar de zin maken – vaak al voor een wens is uitgesproken.
– Aanvalgedrag: Stoer, dominant of zelfs agressief gedrag, oppimpen van het uiterlijk (auto, huis, sieraden, botox, mooie kleding – ook voor de kinderen! – soms nepborsten) om vooral niet als een loser over te komen. En natuurlijk het bemachtigen van een Belangrijke Positie als overtuigend bewijs van competenties.

Welk versluierend gedrag je ook kiest, in beide zit het gevaar van verlies van integriteit. De onzekerheid maakt dat je vooral gericht bent op het zoeken naar bevestiging en het vermijden van afkeuring. Je past je aan, praat mensen naar de mond, laat je eigen mening niet horen. En/of je maakt je zo belangrijk mogelijk om op die manier bevestiging en bewonderende blikken te krijgen.

Het resultaat: van roddel, achterklap en slijmen via ‘winkelen bij de baas’ en een oogje toeknijpen naar fraude, corruptie en andere nare vormen van machtsmisbruik.

Maar het vervelendste komt nog: HET HELPT NIET! Alle vormen van jezelf beter voordoen dan je bent, leiden uiteindelijk tot een groter minderwaardigheidsgevoel. Omdat het nep is. Omdat het ten koste gaat van anderen. Omdat je jezelf tekort doet. Omdat je bang bent om door de mand te vallen.

Herken je je (stiekem) hierin en wil je ervan af?
Dat kan. Het is minder moeilijk dan je denkt. Het aanpak is als volgt.
Stap 1: Schrijf je principes eens op
Stap 2: Leef ernaar
Stap 3: Zeg het – luid en duidelijk – als iemand jouw principes schendt.
Hierdoor groeit je zelfvertrouwen en heb je het oppompen van de buitenkant al gauw niet meer nodig.

Eerlijk waar.

Vieve ter Laak – juni 2012

Bronnen: integriteit.nl | mens-en-samenleving.infonu.nl | encie.nl | gezondheidsplein.nl | intermediair.nl/artikel/roos-vonk/314896/onzekere-baas-ontpopt-zich-tot-tiran.html | carrièretijger.nl & natuurlijk de aanpak van Heldere Zaken.

De Heldere Zaken updates in je mailbox? Schrijf je hier in.

[yikes-mailchimp form="1"]